VALUATION OF DIGITAL ASSETS IN THE METAVERSE The rise of the metaverse will increasingly ensure that virtual and augmented reality will be integrated into our daily lives. This will not only ensure that we will interact in a different way, but also that our way of working will change. But in addition, the metaverse will also allow us to build digital assets, ranging from digital currencies to digital identities, digital real estate, digital artwork and in-game currency. Digital currencies such as Bitcoin, Ethereum and other cryptocurrencies are best known as digital assets. Like financial currencies, digital currencies have their own value and a lot of investors already have digital currencies in their portfolios. But digital currencies are not the only digital assets within the metaverse. Other assets can also have significant financial value. Just think of avatars or other digital representations within the metaverse. Unique avatars can gain a certain popularity within the metaverse, for example, as artists, and develop a financial value as a result. But digital real estate, meanwhile, also has a market in the metaverse. Digital plots of land, buildings, and virtual spaces can be bought, sold and developed within various metaverse platforms and thus generate an economic value. The same goes for Non-Fungible Tokens (NFTs), which are now quite popular within the art world and have led to a commercial circuit of their own. And finally, in-game currency and virtual goods are also important assets in the metaverse. In many metaverse platforms, players can earn or buy in-game currency to acquire virtual goods, equipment, and other digital items to enhance their virtual experience. With the rising interest in digital assets, the interest in valuing these assets is also growing exponentially. Proper valuation of the financial value of digital assets is important, among other things, for determining the value of a business, for determining depreciation, for calculating capital gains taxes and for determining inheritance tax. In certain cases, the valuation of digital assets is relatively straightforward. This is the case as far as digital currencies are concerned, as there is its own market with daily valuations for these. But this is usually not the case for other digital assets, so the question arises as to what, for example, is the current value of virtual real estate or an NFT. This question is not so easy to answer. Indeed, there is currently no unique valuation method for determining the value of digital assets. This means that, in practice, one has to consider numerous factors to determine the value of digital assets. First, digital scarcity is an important factor when valuing digital assets. Unlike physical goods, digital assets can theoretically be reproduced infinitely. But through scarcity mechanisms such as blockchain technology and smart contracts, digital assets can be made unique and thereby generate value. For instance, the creation of scarcity has also caused a significant increase in the value of certain NFTs, such as the Bored Apes Yacht Club NFTs that were created in only 10,000 copies. But also the value of Bitcoin, for example, is determined in function the limited supply of only 21 million coins. In addition, comparison is a second important valuation factor as far as digital assets are concerned. With the increasing trade in digital assets, it is also becoming more possible to value based on comparison from a long distance. This is also the case in the physical real estate and art market and can also be applied in the digital world. Another crucial factor in the valuation of digital assets is interoperability, or the ability to operate seamlessly between different platforms and ecosystems. Digital assets that can be transferred, traded or used in different virtual worlds often have a higher value than those limited to a single platform. Perception and community formation can then also have a significant impact on the value of digital assets. Communities often form around specific digital assets, such as cryptocurrency projects or NFT collections, which consequently gain a certain popularity. This also plays a crucial role in the valuation of digital assets. Positive social approval and viral spread within these communities can significantly enhance the financial value of assets. The valuation of digital assets is also influenced by economic models and ‘tokenomics’. Bitcoin, for example, is valued based on the scarcity created by the mining process and limited supply. ‘Utility tokens’, these are often NFTs that provide access to events or certain goods or services, for example, are in turn valued based on their usability within specific ecosystems. ‘Governance tokens’, these are NFTs that grant voting rights within decentralised organisations, also obtain a certain value from their specific functionality. Determining the value of digital assets is no easy task in the current state of affairs, as several factors may come into play. It is therefore important to establish accounting standards to value digital assets correctly and uniformly.

METAVERSE AND THE LEGAL PROFESSION As artificial intelligence has become more and more of a hot topic, it seems like metaverse has faded somewhat into the background. But that is only appearances. Recent developments by tech giants like Apple and Meta, with the unveiling of VisionPro headsets and Ray-Ban smart glasses, respectively, just show that metaverse is continuing to evolve. And government, academia, business and civil society are also showing more interest in the metaverse from along the way, with metaverse governance and value creation in particular. Metaverse is alive and kicking, that much is clear. And metaverse also offers a lot of prospects in the economic field. The World Economic Forum estimates that the economic impact of the metaverse will reach at least $1.91 trillion by 2030 and as much as $4.44 trillion in an optimistic scenario. So the impact of the metaverse is huge and offers a lot of prospects for almost all sectors, including the legal profession. First, there are many legal challenges for the metaverse itself, in which lawyers can play an important role. The digital world of the metaverse is a new world that requires new regulations. And until these new regulations are created, answers must be sought to many legal questions that will arise in the metaverse. The first question we can already ask is who governs the metaverse. International law stipulates that states possess sovereignty on land, sea and air. But what about the virtual world? Can states assert their sovereignty even this virtual world? Dubai and Seoul, for example, are building twin cities in the metaverse. Who then decides what rules will apply within these virtual twins? And within just about every branch of law too, the metaverse will pose special problems. In employment law, for example, the question of who owns an avatar or a hologram will have to be answered. Is it the employee or the employer? In family law, we will have to deal with digital immortality. Can heirs allow a deceased person to continue living digitally in the form of an avatar or a hologram? And what about digital real estate in, say, Decentraland? Should we provide building regulations here? And what about the legal status of DAOs, the ‘decentralised autonomous organisations’? And let us not forget dispute resolution in case of problems in the metaverse. Where should we locate this dispute? Which law should be applied and which courts have jurisdiction? This is only a brief overview of the many legal questions that will arise in the metaverse and that lawyers will have to deal with. But not only in the legal field, also in the economic field the metaverse offers opportunities for the legal profession, and we already see lawyers taking the first careful steps in the metaverse. Mainly in the USA, there are already several law firms branding themselves as metaverse lawyers and VR-injury lawyers and trying to make a business case for compliance and litigation in the metaverse. But that, of course, is the only opportunity that presents itself for the legal profession. Seminars, meetings with clients, it can all be done in a virtual environment within the metaverse. As can dispute resolution. In Columbia, Judge Maria Quinones Triana's organised a first hearing in Horizon World (Meta) on 15 February 2023. ( Colombia court moves to metaverse to host hearing | Reuters ) And meanwhile, the Abu Dhabi Global Market Arbitration Centre has also enabled mediation in the metaverse. (Abu Dhabi Global Market launches Mediation in the Metaverse (adgm.com) Meanwhile, quite a few law firms have also set up offices in the metaverse. Canadian lawyer Madaline Zannes, for example ( Bing Videos ), who also founded the Metaverse Bar Association. (Metaverse Bar Association | Educating Lawyers with Web3 & Blockchain (metba.io) And Belgian metaverse company Threedee World has even built its own metaverse for the legal community Lawland ( Fairtual Technologies | Lawland ) with its own Lawland app. ( (1) Lawland | For Legal & Finance - Support Creators Content ) So the metaverse is here to stay, and will have a huge impact on the legal profession as well.

"Le droit à l'erreur", het recht om fiscale fouten te maken. De Vivaldi-regering loopt stilaan op zijn laatste benen. In de laatste twee maanden voor de verkiezingen kunnen we nog weinig beleid verwachten, zodat we stilaan de balans kunnen maken van de verwezenlijkingen van de regering. Op fiscaal vlak werd er jammer genoeg weinig progressie gemaakt, al is dan niet te wijten aan de werkijver van Minister van Financiën Vincent Van Peteghem. Halverwege de legislatuur heeft de Minister immers een ambitieus fiscaal hervormingsplan voorgesteld, dat eigenlijk vrij positief werd onthaald, maar de politieke eindmeet niet heeft gehaald. En dat is bijzonder jammer. Met enig cynisme kunnen we echter wel stellen dat de regering zich op dat vlak heeft gehouden aan het regeerakkoord, dat enkel voorziet dat er een fiscale hervorming “moet worden voorbereid”, en niet “moet worden uitgevoerd.” Maar het regeerakkoord voorziet ook nog in andere fiscale ambities. Zo stelt het regeerakkoord: “Er zal een fiscaal charter worden ingesteld, evenals een gedragscode inzake wederzijds respect en professionalisme om de betrekkingen tussen de fiscale controlediensten en de ondernemers in het kader van de fiscale controles en fraudebestrijdingsprocedures te verbeteren.” En wat deze taxificatie-ambitie betreft, kunnen we ronduit stellen dat de regering tekort heeft geschoten. Er is geen enkele stap gezet om de betrekkingen tussen de fiscale administratie en de ondernemers te verbeteren, wel in tegendeel. De regering heeft immers tal van proceduremaatregelen ingevoerd om de bevoegdheid van de administratie te versterken, zoals de invoering van een dwangsom en het verlengen van de onderzoekstermijnen voor de administratie. In plaats van taxificatie heeft de regering met deze maatregelen het fiscaal conflictmodel enkel maar scherper gesteld, en dat is bijzonder betreurenswaardig. Enkele weken terug werd in Gent een taxificatie-congres georganiseerd waarbij het fiscale middenveld in discussie kon gaan met de administratie en de politiek. Tijdens dit congres werden verschillende waardevolle voorstellen gedaan om het huidige fiscaal conflictmodel om te turnen tot een fiscaal samenwerkingsmodel. Zo werd onder andere voorgesteld om te voorzien in een unieke helpdesk om belastingplichtigen bij te staan, om waarderingsverslagen automatisch te accepteren en om de fiscale bemiddeling uit te breiden. Een voorstel dat echter bijzondere aandacht verdient is “le droit à l’erreur”. Dit omvat het recht van de belastingplichtige, particulier of onderneming, om fouten te maken en dit zonder dat ze daarvoor gestraft worden door de fiscale administratie. De huidige fiscale regelgeving in ons land is op dat vlak uitermate streng. Illustratief is de BTW-wetgeving, die bij fouten bij de opmaak van een factuur automatisch voorziet in een boete gelijk aan 200% van de verschuldigde BTW. En ook in de Inkomstenbelastingen worden voor om het even welke fout in de aangifte sancties opgelegd die tot 200% van de belasting kunnen oplopen, zij het dat de administratie hier kan afzien van sanctionering “bij ontstentenis van kwade trouw”, hetgeen dan door de belastingplichtige zelf moet worden aangetoond. Wie echter in de fiscale praktijk staat, weet dat bij fiscale controles sancties schering en inslag zijn, en dat er bijzonder weinig begrip bij de fiscale administratie bestaat voor de belastingplichtige. Nochtans zou iedereen moeten beseffen dat de complexiteit van de fiscale wetgeving enorm is toegenomen en dat het zelfs voor professionals niet evident meer is om alles nog te kunnen volgen, laat staan dat dit voor de belastingplichtige nog doenbaar is. Tijdens het taxificatie-congres werd dan ook voorgesteld om het Franse systeem van ‘le droit à l’erreur” ook in België in te voeren. In Frankrijk werd een systeem ingevoerd waarbij de fiscale administratie altijd dient uit te gaan van de goede trouw van de belastingplichtige. Dit betekent dat een belastingplichtige die voor de eerste maal een bepaalde fout heeft gemaakt, daarvoor niet wordt gesanctioneerd door de fiscale administratie op voorwaarde uiteraard dat de belastingplichtige zijn fiscale situatie geregulariseerd. Indien de fiscale administratie wel wil sanctioneren, dan moet zij aantonen dat de belastingplichtige ter kwader trouw is of heeft gefraudeerd. Dit Franse systeem van vermoeden van goede trouw verdient meer dan een aanbeveling. Dit systeem zorgt niet alleen voor een respectvolle verhouding tussen de fiscale administratie en de belastingplichtigen, maar zorgt er ook voor dat heel wat frustraties uit het fiscaal proces verdwijnen. Fiscale fouten die het gevolg zijn van pure onwetendheid of van een verkeerde inschatting worden in dit systeem niet meer gesanctioneerd, en dit eigenlijk niet meer dan logisch. In dezelfde zin werd op het taxificatiecongres ook voorgesteld om het systeem van de “correctieve fiscale controle” voor eenmanszaken en KMO’s in te voeren. Hierbij is het de bedoeling om nieuw opgestarte eenmanszaken en KMO’s binnen de twee jaar na de opstart te onderwerpen aan een (para)fiscale controle met als enkel doel de onderneming preventief door te lichten en waar nodig louter bijsturende aanbevelingen te geven oa op het vlak van de boekhouding en de administratieve modus operandi. Behoudens het geval van fraude, wordt ook hier niet sanctionerend, doch enkel bijsturend opgetreden. Bij deze doen wij dan ook een warme oproep om deze voorstellen ter harte te nemen en effectief te implementeren. Maar dat vereist dan wel een mindswitch zowel bij de administratie als bij de politiek.

DE RIJKENTAKS, TUSSEN DROOM EN DAAD. De verkiezingen zijn in aantocht en de politieke partijen leggen stilaan hun verkiezingsplannen op tafel. In de zoektocht naar extra financiële middelen voor de overheid hebben een aantal politieke partijen reeds voorgesteld om een “rijkentaks” in te voeren. Dat is niet zo verwonderlijk nu het Federaal Planbureau vorige maand heeft berekend dat een vermogensbelasting de Belgische Schatkist 4,7 miljard euro zou kunnen opleveren. De eerste partij die een dergelijke rijkentaks heeft voorgesteld was de PVDA, die mensen met een vermogen van meer dan 5 miljoen euro aan een rijkentaks wil onderwerpen. Volgens PVDA moeten deze mensen op het deel van hun vermogen boven 5 miljoen euro 2% belasting betalen en op hun vermogen boven 10 miljoen euro zelfs 3%. Deze rijkentaks zou volgens PVDA 8 miljard opbrengen. Ook de partijen Groen!, Vooruit en de PS hebben een rijkentaks in hun verkiezingsprogramma opgenomen. Groen! wil mensen met een vermogen van meer dan 2,5 miljoen euro aan een rijkentaks onderwerpen, met een belasting in schijven tussen 0,4% en 1,2%. Volgens Groen! kan dit 1 miljard opbrengen. De PS wil een soortgelijke belasting invoeren, zij het reeds voor mensen met een vermogen van meer dan 1,25 miljoen euro. Het tarief van de PS-rijkentaks varieert tussen 0,4% en 1,5%, maar de PS stelt wel de eigen woning en professioneel vermogen zoals een loods vrij van de belasting. De rijkentaks van de PS zou 5,4 miljard euro opbrengen. Vooruit denkt ook aan een rijkentaks, maar wil enkel het tarief van de reeds bestaande taks op de effectenrekening gaan verhogen van 0,15% naar 0,3%. Dit moet ook 1 miljard euro opbrengen zoals de rijkentaks van Groen! Dit lijkt allemaal mooi, maar zijn deze politieke voorstellen om rijken te belasten wel haalbaar? Wel om te beginnen moeten we ons de vraag stellen wat dat eigenlijk is een “rijkentaks”? Wel een rijkentaks is eigenlijk niet meer dan een vermogensbelasting waarbij de overheid het vermogen van mensen boven een bepaalde grens aan een aparte belasting gaat onderwerpen. Een rijkentaks is een vermogensbelasting. En hiermee komen we reeds bij een eerste probleem. Wat is dat vermogen, of liever welk vermogen gaan we belasten? Gaan we het volledige vermogen belasten zoals PVDA en Groen! voorstellen, gaan we een aantal zaken zoals de gezinswoning uit het vermogen halen zoals de PS voorstelt, of gaan we enkel een stuk van het vermogen zoals effecten belasten zoals Vooruit voorstelt? Het meest eerlijke – want ja, ook rijken hebben recht op een eerlijke belasting – is dat men het volledige vermogen gaat belasten. In die zin moeten we ons bijvoorbeeld vragen gaan stellen of het voorstel van Vooruit wel juridisch aanvaardbaar is? Is het fair om bijvoorbeeld een persoon met een effectenportefeuille van 2 miljoen euro wel te belasten en iemand met een onroerend patrimonium van 5 miljoen euro of iemand met een kunstverzameling van 10 miljoen euro niet te belasten? En niet te vergeten, als men het vermogen wil belasten, dan moet men dit vermogen in kaart brengen. En dit kan eigenlijk enkel efficiënt als we een vermogenskadaster hebben, en dat is er niet. De enige manier om dit op te lossen is om aan elke belastingplichtige te vragen om jaarlijks aangifte te doen van zijn of haar vermogen en ook dat is eigenlijk onbegonnen werk. Een potentiële oplossing zou hier dan kunnen zijn, dat enkel vermogensbestanddelen met een zekere minimumwaarde moeten worden aangegeven bijvoorbeeld 10.000 euro, maar toch evident is dat niet. Daarnaast is er nog een tweede belangrijk praktisch probleem. In de voorstellen van de rijkentaks van de politieke partijen gaat het om een tarief dat wordt toegepast op de waarde van het vermogen. Het is voor de toepassing van de rijkentaks dus niet alleen voldoenden om het vermogen in kaart te brengen, dit vermogen moet ook worden gewaardeerd. Een dergelijke waardering is eenvoudig voor beursgenoteerde aandelen, maar hoe gaat men onroerende goederen, aandelen van KMO’s, juwelen, kunstwerken, oldtimers en pakweg Shetland pony’s gaan waarderen? En hoe gaat de fiscus dit allemaal controleren zonder in oeverloze discussies te belanden hoeveel een schilderij van Michael Borremans wel waard is? Ook dat is onbegonnen werk. Een rijkentaks als vermogensbelasting invoeren is dus allesbehalve praktisch evident, en dat is ook de reden waarom heel wat landen die een dergelijke belasting hebben ingevoerd deze ook terug hebben afgeschaft. Dit neemt evenwel niet weg dat er geen mogelijkheden bestaan om de sterkste schouders de zwaarte lasten te laten dragen, zoals initieel was bedoeld bij de invoering van de huidige personenbelasting in 1919. Dit kan simpelweg door de reële opbrengsten van vermogen te gaan belasten. In het bijzonder gaat het hier dan om reële huurinkomsten en de meerwaarden op vermogen, zoals meerwaarden op aandelen of op onroerend goed. Maar dat is een totaal andere insteek dan de huidige politieke voorstellen.

HET BELASTEN VAN ARTIFICIELE INTELLIGENTIE. DE BELASTING VAN DE TOEKOMST? Moeten we artificiële intelligentie belasten? Dit is natuurlijk een confronterende vraag tijdens deze Supernova week waarin het Vlaams Gewest zijn innovatief beleid in de verf wil zetten. Maar anderzijds kunnen we er niet om heen dat de technologische evolutie een gigantische impact heeft op ons leven, op onze economie en op onze jobs. Technologie als werkkracht is gegeerd door werkgevers. Technologie gaat niet op pensioen, staakt niet, klaagt niet over overuren of nachtwerk en heeft geen vakbond achter zich. Niets dan voordelen dus. Maar waarom moet bijvoorbeeld een administratieve bediende 53% van zijn of haar loon afstaan aan de overheid onder de vorm van belastingen en sociale zekerheidsbijdragen, en software die dezelfde arbeid levert helemaal niets. Dit lijkt misschien een absurde vraag, maar samen met de technologische vooruitgang zullen we moeten nadenken over de vraag hoe we technologische productiviteit door middel van artificiële intelligentie onderdeel kunnen maken van een eerlijk belastingsysteem. Er is al veel inkt gevloeid over de vraag hoeveel jobs er gaan sneuvelen door de technologische evolutie. En ja artificiële intelligentie zal een serieuze impact hebben op de arbeidsmarkt. Experts vermoeden dat vooral routine kantoorklussen geautomatiseerd zullen kunnen worden: callcenters beantwoorden hun klanten nu reeds met computers en bots zijn al een tijdje actief op de beurs. Maar met de opkomst van artificiële intelligentie wordt het ook mogelijk om managementbeslissingen, medische diagnoses en zelfs politieke besluitvorming te technologiseren. Dus ja, de technologische vooruitgang zal jobs kosten, maar anderzijds ook heel wat jobs creëren. En dus zal op de termijn de vraag zijn, of de balans positief of negatief zal uitdraaien. Hierbij moet men zich er natuurlijk van bewust zijn dat arbeid de belangrijkste fiscale oliebron is van de welvaarstaat. Jobverlies zorgt dus voor een verlies aan fiscale inkomsten en sociale zekerheidsbijdragen. Indien jobs vervangen worden door technologie, dan heeft dit een belangrijke budgettaire impact voor de overheid. Een vennootschap die artificiële intelligentie inzet in plaats van mensen zal kosten besparen en dus meer winst kunnen maken die dan belast wordt in de vennootschapsbelasting, en die is sowieso lager dan de personenbelasting op het loon van de werknemer. Maar waar het vooral om draait zijn de sociale zekerheidsbijdragen. Die slaan in hoofdzaak op arbeid. Als die arbeid wordt vervangen door technologie, dan zal dit een zware impact hebben op de financiering van de sociale zekerheid. Maar minstens even belangrijk is het probleem van de fiscale ongelijkheid tussen ondernemingen ten gevolge van de technologische evolutie. Ondernemingen in menselijke en dus moeilijk te technologiseren sectoren, zoals de horeca en de zorgsector, zullen verder in hoofdzaak op menselijke arbeid moeten steunen. De loonkost voor deze menselijke arbeid is hoog door de hoge belastingdruk op arbeid. Dit betekent dat de fiscale kost voor ondernemingen in arbeidsintensieve sectoren, substantieel hoger zal zijn dan de fiscale kost voor ondernemingen die actief zijn in sectoren waar arbeid door artificiële intelligentie kan worden vervangen. En ook dat mag een probleem genoemd worden, omdat de fiscale druk op die manier ongelijk verdeeld wordt over onze ondernemingen. Met de onvermijdelijke en steeds verder gaande technologisering van de economie zal ook de overheid gedwongen worden hierover na te denken. Trouwens ook Microsoft-oprichter Bill Gates stelde een paar jaar geleden reeds dat overheden op termijn geen andere keus zullen hebben dan productiviteit door technologie op dezelfde manier te belasten als menselijke productiviteit. Food for thoughts.

The metaverse has a lot of legal challenges. Want to know more about this? Visit us at Bloom-Law.be 👇

Want to learn more about art and law? Visit us at Bloom-Law.be 👇

What's going on at Bloom Law👇